Gwiazdy
Gwiazda jes to to wielka kula gazowa ogrzewana przez reakcje termojądrowe zachodzące w jej jądrze. Składa się głównie z najlżejszego ze wszystkich gazów, wodoru. Zużywa go jako paliwo w reakcjach jądrowych, w których wyniku wydziela się olbrzymia ilość energii. To właśnie dzięki temu gwiazdy świecą. We wnętrzu gwiazd temperatura sięga dziesiątek milionów stopni Celsjusza. Ogromna ilość powstałej tam energii przenika wewnętrzne warstwy gwiazdy i opuszcza jej powierzchnię jako ciepło i światło, ale także promieniowanie, np. ultrafioletowe lub promienie Roentgena. Wielkie odległości sprawiają, że choć wiele gwiazd świeci jaśniej od Słońca, to widoczne są na nocnym niebie tylko jako świetlne punkty.
Gwiazdozbiory
Kilkaset widocznych na niebie gwiazd wyróżnia się blaskiem. Układają się one w charakterystyczne konfiguracje, określane mianem gwiazdozbiorów lub konstelacji. Gwiazdy tworzące konstelacje najczęściej nie są ze sobą w żaden sposób powiązane. Mimo pozornej bliskości, wynikającej z położenia na sferze niebieskiej, z reguły znajdują się one w bardzo różnych odległościach od Ziemi i od siebie nawzajem.
Gwiazdozbiory pojawiły się najprawdopodobniej w epoce paleolitu, obecne były w większości cywilizacji, choć w różnych kulturach znacząco różniły się od siebie. Ich głównymi zastosowaniami były orientacja na niebie oraz pomoc w nawigacji.
Niegdyś granice konstelacji nie były wytyczone jednoznacznie, dopiero w 1928 Międzynarodowa Unia Astronomiczna formalnie zatwierdziła obowiązującą współcześnie listę 88 gwiazdozbiorów. Za ich pomocą identyfikuje się najczęściej rejony nieba, na których wystąpiły różne zjawiska astronomiczne, takie jak meteory czy supernowe.
Zestawy gwiazd nie umieszczone w oficjalnym katalogu nazywa się asteryzmami. Termin ten odnosi się między innymi do historycznych konstelacji cywilizacji zachodniej i gwiazdozbiorów innych kultur.
Nazwy wielu gwiazdozbiorów nieba północnego mają swoje korzenie w mitologii greckiej (na przykład konstelacje Oriona, Kasjopei czy Andromedy), zaś duży odsetek konstelacji nieba południowego nosi nazwy instrumentów naukowych lub urządzeń technicznych (choćby gwiazdozbiory Lunety, Mikroskopu lub Pompy).
Rozmieszczenie
Gwiazdy stanowią jedną z podstawowych form występowania materii we Wszechświeci. Nie są w nim rozmieszczone równomiernie, lecz z reguły tworzą, wraz z obłokami międzygalaktycznego pyłu i gazu, wielkie skupiska − galaktyki. Szacuje się, że w obserwowalnym Wszechświecie jest ich więcej niż 100 miliardów (1011), a typowa zawiera setki miliardów gwiazd. Na podstawie tych oszacowań astronomowie ocenili liczbę gwiazd w obserwowalnym Wszechświecie na przynajmniej 70 tryliardów (7×1022), jednak według opublikowanych w 2010 badań ich całkowita liczba może być nawet ponad trzykrotnie większa i wynosić 300 tryliardów (3×1023).
W powszechnym wyobrażeniu dominuje pogląd, jakoby gwiazdy istniały jedynie w galaktykach, jednak odkryto je także w przestrzeni międzygalaktycznej. Zaobserwowano także szereg gwiazd znajdujących się co prawda w Drodze Mlecznej, lecz poruszających się z dostatecznie dużą prędkością, aby ją opuścić. Są to tak zwane gwiazdy hiperprędkościowe.
M15 – gromada kulista w gwiazdozbiorze Pegaza.
Oprócz pojedynczych gwiazd napotkać można także układy wieloskładnikowe, zawierające dwie lub więcej powiązanych grawitacyjnie, wzajemnie okrążających się gwiazd. Najpowszechniej występują układy podwójne, zdarzają się jednak także systemy trój- i więcej składnikowe. Z uwagi na prawa stabilności orbit mają one z reguły strukturę hierarchiczną, w której układy podwójne okrążają się wzajemnie w różnych konfiguracjach. Większe skupiska, nazywane gromadami, mogą przybierać formę zarówno luźnych, zawierających kilka gwiazd asocjacji, jak i potężnych gromad kulistych, skupiających ich setki tysięcy lub nawet dziesiątki milionów, jak na przykład gromada omega Centauri.